0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Diyabet (şeker hastalığı) vücudun kan şekerini uygun şekilde kullanamaması olarak tanımlanmaktadır. Yanlış beslenme ve hareketsizliğin yaygınlaşmasıyla birlikte halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabetin görülme sıklığı hızla artmaktadır. Şeker hastalığı her yaş grubundan insanı tehdit ederken, dünyada her altı saniyede bir kişi şeker hastalığına bağlı sorunlar nedeniyle yaşamını yitirmektedir.

Şeker Hastalığı Nedir?

Çağın hastalıkları arasında en ön sıralarda yer alan diyabet (şeker hastalığı), ölümcül birçok hastalığın oluşumunda birinci sırada rol oynayan ve dünyanın her yerinde çok yaygın olarak görülen bir hastalık türüdür. Tip I ve Tip II Diyabet şeklinde iki türü bulunmaktadır. Besinler, vücudun başlıca yakıtı olan şekere dönüşmek üzere parçalanırlar. Daha sonra bu şeker kana geçer ve kandaki şeker düzeyi yükselmeye başlar. Sağlıklı bireylerde kana geçen şeker pankreastan salgılanan insülin hor­monu yardımıyla hücrelere taşınır. Diyabetli bireylerde insülin eksik veya etkisiz olduğu için şeker hücre içine giremez.

Diyabet (Şeker Hastalığı) Belirtileri Nelerdir?

Diyabet hastalığı, bireylerde kendini üç temel belirti ile gösterir. Bunlar normalden fazla yemek yeme ve doymama hissi, sık idrara çıkma, ağızda kuruluk ve tatlılık hissi ve buna bağlı olarak aşırı su içme isteği olarak sıralanabilir. Bunun haricinde kişilerde görülebilecek diğer diyabet belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Halsizlik ve yorgunluk hissi
• Hızlı ve istemsiz kilo kaybı
• Bulanık görme
• Ayaklarda uyuşma ve karıncalanma şeklinde rahatsızlık hissi
• Yaraların normalden daha geç iyileşmesi
• Ciltte kuruluk ve kaşıntı
• Ağızda aseton benzeri koku oluşumu

Diyabet Şeker Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Şeker hastalığı nedenleri konusunda yapılan birçok araştırmanın neticesinde, diyabet hastalığında genetik ve çevresel nedenlerin birlikte rol aldığı sonucuna varılmıştır. Temelde Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak iki türü bulunan şeker hastalığında hastalığa neden olan etmenler bu türlere göre farklılık göstermektedir. Temelde Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak iki türü bulunan şeker hastalığında hastalığa neden olan etmenler bu türlere göre farklılık göstermektedir.

Tip 1 Diyabet nedenleri arasında yüksek oranda genetik faktörler rol oynamakla birlikte kan şekerinin düzenlenmesinde görev alan insülin hormonunu üretimi yapan pankreas organına zarar veren virüsler ve vücut savunma sisteminin çalışmasındaki aksaklıklar da hastalığa sebep olan etmenler arasındadır. Bunun yanı sıra şeker hastalığının daha yaygın görülen türü olan Tip 2 diyabetin nedenleri arasında şu şekilde belirtilebilir:

• Obezite (aşırı kilo)
• Ebeveynlerde diyabet öyküsünün bulunması
• İleri yaş
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Stres
• Gebelik sırasında gestasyonel diyabet oluşumu ve normalden yüksek doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme

Diyabet (Şeker Hastalığı) Çeşitleri Nelerdir?

Tip 1 Diyabet (İnsüline bağımlı diyabet): Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan, pankreasta insülin üretiminin yetersiz olması veya hiç olmaması kaynaklı ve dışarıdan insülin alımının zorunlu olduğu diyabet hastalığı türü

Tip 2 Diyabet: Hücrelerin kan şekerini düzenleyen insülin hormonuna karşı duyarsızlaşması sonucunda görülen diyabet hastalığı türü

Yetişkinlerde Gizli Diyabet (LADA)): İleri yaşlarda görülen, otoimmün (bağışıklık sistemindeki çalışma bozukluğu sebebiyle vücudun kendi kendine zarar vermesi) kaynaklı Tip 1 diyabet benzeri insüline bağımlı diyabet hastalığı türü

Olgunluk Başlangıçlı Diyabet: Erken yaşta görülen Tip 2 diyabet benzeri diyabet hastalığı türüdür.

Gestasyonel Diyabet: Gebelik sırasında gelişen diyabet hastalığı türü

Yukarıda belirtilen diyabet türleri haricinde halk arasında gizli şeker hastalığı olarak adlandırılan pre-diyabet dönemi, Tip 2 diyabet oluşumunun öncesinde kan şekerinin diyabet tanısı koymak için yeterli yükseklikte seyretmeden hafif bir yükseklik eğiliminde olduğu, doğru tedavi ve diyet ile birlikte diyabet oluşumunun önüne geçilebildiği veya yavaşlatılabildiği döneme verilen addır. Şeker hastalığının en çok görülen iki çeşidi Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabettir.

Diyabet (Şeker Hastalığı) Tanısı Nasıl Konur?

Açlık ve tokluk kan şekeri (kan glikozu) ölçümleri, kolay ve tekrar edilebilir olmaları nedeniyle en sık kullandığımız yöntemlerdir.

Tanı için 75 g glikoz ile standart şeker yükleme testi de (oral glikoz tolerans testi; OGTT) uygulanabilir. Bu test daha özgün ve duyarlı olmakla birlikte diğer tetkiklere oranla daha uğraştırıcı ve maliyetli olduğu için rutin kullanımı pek yaygın değildir. Ancak OGTT’nin hem diyabet tanısı hem de diyabet ve prediyabet (diyabetin öncesindeki süreç) ayrımı için rolü bir hayli önemlidir.  

Diyabet tanısı için değerin “HbA1C %6.5 (48 mmol/mol)” olarak tespit edilmesi gerekir. Ancak bu testin mutlaka standardize edilmiş bir laboratuvarda yapılması gerektiği için test hâlâ daha çok takip parametresi olarak kullanılmaktadır.

Diyabet (Şeker Hastalığı) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Şeker hastalığı tedavisinde amaçlanan şey kan şekeri yükselmelerini ve kan şekeri düşmelerini önlemektir. Diyabet komplikasyonlara neden olabileceği için ihmal edilmemesi gereken çok önemli bir hastalıktır. Şeker hastalığı tedavisinde; hem günlük iyilik halini oluşturmak hem de uzun dönem komplikasyonların gelişiminin önüne set çekilmek istenir.

Şeker hastalığının tedavisinde değişmez kurallar; eğitim, dengeli beslenme düzeni, egzersizdir. Tip 1  şeker hastalığında ömür boyu insülin kullanmak gereklidir.  

Hastanın diyeti doktor tarafından önerilen insülin dozu ve planına göre diyetisyen tarafından planlanır. Besinlerin içerdiği karbonhidrat miktarına göre insülin dozunun ayarlanabildiği karbonhidrat sayımı uygulaması ile birlikte Tip 1 diyabetli bireylerin hayatı oldukça kolaylaştırılabilmektedir.

Tip 2 diyabetli bireylerde ise tedavi beslenme düzeninin sağlanmasının yanı sıra genellikle hücrelerin insülin hormonuna duyarlılığını artırmaya veya doğrudan insülin hormonu salınımını artırmaya yönelik oral antidiyabetik ilaçların kullanılmasını içerir.

Diyabet hastalığında dikkat edilmesi gerekenler ve önerilen tedavi ilkelerine uyulmadığı durumlarda kan şekerinin yüksek seviyelerde seyretmesi, başta nöropati (sinir harabiyeti), nefropati (böbreklerde hasar oluşumu) ve retinopati (göz retinasında hasar oluşumu) olmak üzere birçok sağlık sorununa yol açar. Bu nedenle eğer siz de diyabet hastalığına sahip bir bireyseniz, düzenli olarak kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyiniz.

KAYNAK: Hasan GİRGİN